Mastenbrug

De ‘Mastenbrug’ in Purmerend is volgens een beproefd principe ontworpen. Het heeft zijn naam te danken van het Noorse woord ‘Brygge’: een pier, een platform dat gebouwd is over het water. Deze fiets- en voetgangersbrug overspant 3 water niveaus met verschillende dijken en polders over zijn lengte van 144 meter. Het belangrijkste idee van de architect was om de brug te laten zweven boven de natuur.
De opdracht, zoals die geformuleerd werd door de gemeenteraad, was om zo min mogelijk materialen te gebruiken en om aluminium toe te passen voor de constructie. Aluminium is namelijk het minst corroderende constructieve metaal, en heeft daardoor een minimale invloed op de ecologische structuur van de polder.
De gewenste slankheid van de brug is tot uitdrukking gekomen in het constructieve schema, de dimensies van de componenten en is consequent doorgevoerd in de detaillering.

De opdracht die Octatube had, was het engineeren, produceren en bouwen van de brug.
De brug is volledig door Octatube gemonteerd en gebouwd, afgezien van de betonnen ‘kano’ fundering, die is afgezonken door de hoofdaannemer.
Constructief gezien is de brug opgevat als een tensegrity constructie. Een autonoom en ruimtelijk evenwicht van op trek- en druk- belaste elementen, waarbij de drukkrachten altijd indirect via voorgespannen elementen worden afgedragen. Het dek is beschouwd als een lang plateau (verstijft met langs- en dwarsbalken), die indirect door middel van trekkabels is opgehangen tussen 36 kolommen. Het dek moest visueel los van de masten blijven, om het zwevende effect te waarborgen.

De masten zijn gemaakt van ronde buisprofielen en de voorgespannen elementen als massieve trekstangen, die zowel omhoog als naar beneden zijn gericht. Het dek, opgehangen tussen de vrijstaande masten, wordt op druk belast in zowel de langs- als de dwarsrichting en een gedeelte ervan buigt door. Na de eerste constructieve analyse is besloten de masten van verzinkt staal en de trekstangen van massief staal te maken, om de noodzaak van voorspannen te beperken en de brug zo stijf mogelijk te maken. Het volledige aluminium dek is bedacht als een raamwerk van lensvormige balken die om de 4 meter bevestigd zijn aan 2 langsbalken. Het oppervlak bedekt met geperforeerde aluminium platen.

De engineeringafdeling heeft een principe uitgewerkt waarbij de bovenkant van alle masten uitgelijnd konden worden, ongeveer 6 meter boven het maaiveld. De onderkant van de masten bevinden zich echter op verschillende diepten, omdat de betonnen kano funderingsbalken op verschillende dieptes moesten worden geplaatst.
De modules van het dek zijn naar boven gewelfd door ze met behulp van de kabels onder spanning te buigen. Zo kon optimaal gebruik worden gemaakt van de tensegrity constructie.
Het platform van de brug, dat is opgehangen aan slanke masten, resulteert in een V-vormige dwarsdoorsnede, die in het riet- en waterlandschap de openheid van de lucht benadrukt.
De bovenkant van de uitgelijnde masten accentueren de welving van de brug.

In de ontwerpoverwegingen speelde de thermische dilatatie van het aluminium dek een belangrijke rol. Het was mogelijk om iedere module van de brug onafhankelijk van elkaar te bevestigen. Zo kon er gewerkt worden met een dilatatiezone van 16 meter.
Naast de uitzetting van de 144 meter lange brug, vormde de montage ook een uitdaging, omdat de installatie van de elementen grotendeels op het water moest plaatsvinden.

Bruggen in Nederland worden steeds vaker vanuit architectonische overwegingen gebouwd. De Mastenbrug in Purmerend is een voorbeeld van deze tendens. De brug is in de herfst van 2000 in gebruik genomen.