Grensverleggende Glasconstructie Van Gogh Museum

Op 5 september opent het Van Gogh Museum te Amsterdam zijn nieuwe glazen entreegebouw dat het museum in staat stelt meer bezoekers te ontvangen. Het architectonische ontwerp van Kisho Kurokawa & Associates is in nauwe samenwerking met Octatube door Hans van Heeswijk architecten uitgewerkt. De vorm van de state of the art glasconstructie complementeert de gebogen en elliptische vorm van de Kurokawa vleugel, terwijl het ook een verbinding is met het oorspronkelijke museumgebouw dat door Gerrit Rietveld is ontworpen. Octatube is verantwoordelijk voor het technisch ontwerp, de engineering, productie en montage van de grensverleggende staal- en glasconstructie, die bepalend is voor de identiteit van het transparante entreegebouw. Het project is binnen de tijd en binnen budget opgeleverd.


Fotografie: Michael van Oosten

Het nieuwe entreegebouw wordt gekenmerkt door een glazen schaaldak dat wordt ondersteunt door glasvinnen met een lengte tot 12 meter, een koudgebogen glazen vinnen gevel met toegangsdeuren en een 1,5 meter uitkragende glazen luifel die wedijvert met de zwaartekracht. Het interieur wordt gedomineerd door een glazen trap die wordt ondersteund door glazen bogen. Al het glas in het project is low iron.


Fotografie: Jan Kees Steenman, Credits: Van Gogh Museum

Dubbel gekromd glazen vinnen dak
De vorm van het 600 vierkante meter grote glazen dak is bepaald door het schaaldak van de bestaande natuurstenen vleugel om te keren. Het nieuwe glasdak bestaat uit geïsoleerde en gelamineerde glaspanelen die allemaal een andere breedte hebben en worden ondersteund door glasvinnen die driedubbel zijn gelamineerd met behulp van SentryGlas tussenlagen. De glazen liggers zijn alle 30 geoptimaliseerd en uniek in lengte en hoogte. Zonwering van het op het noorden georiënteerde glazen volume gebeurt door middel van een hoogwaardige coating en een lichte zeefdruk op het dakglas.
De grootste glazen vin is 12 meter lang en 700 millimeter hoog. Dit is de grootste structurele glasvin in Nederland (en wellicht in Europa). De glazen liggers worden ondersteund door stalen schoenen die zeer nauwkeurig zijn gelast aan de hoofdconstructie van 400mm grote ronde buizen. De glazen liggers dragen het glasdak en stabiliseren tegelijkertijd de staalconstructie. Vanwege de complexe geometrie, de vele verbindingen en extreem kleine toleranties, is er in de fabriek een proefmontage gemaakt van de volledige stalen buisconstructie van 60x15x10 meter. Glastoleranties waren maatgevend voor de productie van het staal.
In de buitenste 1,3 meter brede zone van het dak is een deel van de dubbelglas panelen koud getordeerd om het gekromde dakvlak op de gevel te laten aansluiten.


Fotografie: Michael van Oosten

Glazen vinnen gevel met koudgebogen glas
De gebogen gevel met een buigstraal tot 11,8 meter, bestaat uit koudgebogen dubbelglas panelen die zijn bevestigd aan 20 unieke glasvinnen. Net als in het dak zijn deze driedubbel gelamineerd en voorzien van SentryGlas tussenlagen. De langste gevelvin is 9,4 meter.
Hoewel Octatube al sinds het begin van deze eeuw bedreven is in het koud buigen en torderen van glas, is de combinatie met structurele glasvinnen als ondersteuningsconstructie wel uniek. De toepassing van koud vervormde glaspanelen bleek vanwege de verlopende elliptische buigstraal van de gevel vele malen goedkoper dan een alternatief met warm gebogen glas. De totale oppervlakte van de gevel is 650 vierkante meter. Daarnaast wordt de ingang gemarkeerd door een 11 meter lange glazen luifel die anderhalve meter uitkraagt met een momentvaste verbinding van bijna een halve meter.


Fotografie: Michael van Oosten

Glazen trap
De prominente glazen trap in het interieur heeft een minimale hoeveelheid staal. De grootste belasting wordt afgedragen door middel van een driedubbel gelamineerde glazen boog die de trap ook stabiliseert. De verbinding tussen deze glazen boog en de trapbomen is op het werk gegoten voor een perfecte krachtsoverdracht. In de glazen treden is LED-verlichting geïntegreerd om de trap in de avond te accentueren.

De technische innovaties in dit project markeren een belangrijke stap in de toepassing van glas als constructief materiaal. De nieuwe ingang van het Van Gogh Museum is ook de grootste glasconstructie in Nederland: zowel glazen liggers, glazen staanders als dubbelglas panelen zijn onderdelen van de hoofddraagconstructie. Het project toont samen met bijvoorbeeld hetGemeentemuseum dat glas als volwaardig constructief materiaal geschikt is voor adembenemende architectonische constructies.


Fotografie: Michael van Oosten

Het project past in een trend van ondergrondse museumuitbreidingen die worden gemarkeerd door prominente structurele glasconstructies, zoals de piramides van het Louvre, de renovatie en glazen liftschacht van het Mauritshuis, de uitbreiding van het  Joanneum Museum in Oostenrijk, en de in aanbouw zijnde nieuwe entree van het Victoria & Albert Museum aan de Exhibition Road in Londen.

Graag delen wij ook een selectie van links naar nieuwsportals over dit project:
- Architectenweb
- Archdaily
- Allernieuwste glastechnieken - CoBouw
- Shimmering New Atrium - Architizer
- Glazen vinnen tot 12 meter lang - Bouwwereld
- A Dutch masterpiece - WAN